26 जानेवारी: इतिहास, सांस्कृतिक, क्रीडा, विज्ञान, मनोरंजन आणि शैक्षणिक दृषटिकोनातून विशेष दिन
26 जानेवारी हा दिवस भारतात अत्यंत महत्त्वाचा आहे. या दिवशी भारतीय गणराज्य स्थापन होण्याची ऐतिहासिक घटना घडली होती. तसेच याच दिवशी भारतातील अनेक ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक घटनाही घडल्या आहेत. चला, 26 जानेवारीच्या या महत्त्वपूर्ण दिवशी भारतीय इतिहासातील काही प्रमुख घटक पाहू.
भारताच्या इतिहासात 26 जानेवारीची महत्त्वपूर्ण घटना
- भारतीय संविधान लागू होणे (1950)
26 जानेवारी 1950 रोजी भारताचे संविधान लागू झाले आणि भारताने औपचारिकपणे प्रजासत्ताक म्हणून आपली ओळख साकारली. भारतीय संविधानामुळे भारतातील प्रत्येक नागरिकाला समान हक्क व अधिकार प्राप्त झाले आणि देशाची राज्यसंस्था लोकशाही पद्धतीने चालवली जाऊ लागली. या दिवशी डॉ. राजेंद्र प्रसाद हे भारताचे पहिले राष्ट्रपती म्हणून शपथ घेतले. - ‘पूर्ण स्वराज्य’ घोषणेसाठी 26 जानेवारी (1930)
26 जानेवारी 1930 रोजी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने ‘पूर्ण स्वराज्य’ ची घोषणा केली. या घोषणेला ‘स्वराज्य दिवस’ असेही संबोधले जाते. महात्मा गांधींनी या दिवसाची घोषणा करून ब्रिटिश साम्राज्याविरुद्ध जनआंदोलन सुरू केले.
सांस्कृतिक आणि सामाजिक कार्यक्रम
26 जानेवारीला भारतभर विविध सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. या दिवशी शालेय व सरकारी कार्यक्रमात प्रमुख ध्यान आकर्षित करणारे कार्यकम असतात.
- प्रजासत्ताक दिन समारंभ
26 जानेवारी रोजी दिल्लीतील राजपथावर भारतीय प्रजासत्ताक दिनाचा मुख्य समारंभ आयोजित केला जातो. या समारंभात देशाच्या सर्व राज्यांचा सांस्कृतिक ध्वज प्रदर्शन केला जातो, शालेय विद्यार्थी परेडमध्ये भाग घेतात, आणि विविध सैन्याच्या तुकड्यांची सामर्थ्य प्रदर्शन होते. - ध्वजारोहण आणि नृत्य संगीत
प्रत्येक राज्याची राज्यपाल आणि प्रमुख व्यक्ती 26 जानेवारीला ध्वजारोहण करतात. विशेषत: महाराष्ट्रात विविध शालेय कार्यक्रम, नृत्य, संगीत, लोककला आणि शालेय परेड आयोजित केल्या जातात.
क्रीडा क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण घटना
- भारतीय क्रिकेट संघाचा ऐतिहासिक विजय
26 जानेवारीला भारताने 1968 मध्ये इंग्लंड विरुद्ध 3 एकदिवसीय क्रिकेट सामने खेळले होते आणि ते सामन्यांमध्ये भारताने ऐतिहासिक विजय मिळवला होता. - पुणे मॅरेथॉन
पुण्यात दरवर्षी 26 जानेवारीला मॅरेथॉन स्पर्धेचे आयोजन केले जाते. हे एक अत्यंत लोकप्रिय क्रीडा कार्यक्रम आहे, ज्यामध्ये हजारो लोक भाग घेतात.
विज्ञान आणि तंत्रज्ञान
- सामाजिक सेवा क्षेत्रातील उपक्रम
26 जानेवारीला भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (ISRO) आपल्या यशस्वी मिशन्सची घोषणा केली आहे. भारतीय तंत्रज्ञान आणि विज्ञान क्षेत्रामध्ये प्रगती करणार्या शास्त्रज्ञांचे योगदान याच दिवशी कधी कधी सन्मानित केले जाते.
मनोरंजन क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण घटना
- चित्रपटांचा प्रिमियर
26 जानेवारीला काही महत्त्वाचे हिंदी चित्रपट प्रदर्शित झाले आहेत. त्यात, 1995 मध्ये प्रदर्शित झालेल्या “दिलवाले दुल्हनिया ले जाएंगे” चित्रपटाचा समावेश आहे, जो एक ऐतिहासिक हिट ठरला होता. - भारत सरकारचे विविध पुरस्कार वितरण
26 जानेवारी रोजी, प्रजासत्ताक दिनाच्या समारंभात भारत सरकारकडून “पद्म पुरस्कार” आणि इतर विविध पुरस्कार वितरित केले जातात.
शैक्षणिक क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण घटना
शालेय स्तरावर, 26 जानेवारीला शालेय कार्यक्रमात भाग घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना राष्ट्रीय मूल्ये, भारतीय स्वातंत्र्य संग्राम, आणि महापुरुषांचे कार्य शिकवले जाते. हा दिवस भारतभर शालेय कार्यक्रम, लेखन स्पर्धा आणि कला प्रदर्शनांचा भाग बनलेला असतो.
निष्कर्ष
26 जानेवारी हा भारतीय इतिहासात एक अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. या दिवशी भारतीय संविधान लागू झाले, प्रजासत्ताक दिन साजरा झाला, आणि भारतीय लोकशाहीला नविन आकार मिळाला. या दिवसाच्या इतिहासात अनेक महान व्यक्तिमत्त्वांचे योगदान आहे आणि भारतीय संस्कृतीच्या विविध पैलूंना उजागर करणारे कार्यक्रम आयोजित केले जातात. भारतीय लोकशाहीचा हा महत्त्वपूर्ण दिवस विविध क्षेत्रांमध्ये प्रगती आणि समृद्धीचे प्रतीक आहे.