What Happened on 21th January? Here’s What You Need to Know|२१ जानेवारी: दिवसाचे विशेष (भारत आणि महाराष्ट्रातील ऐतिहासिक घटना)
२१ जानेवारी हा दिवस भारत आणि महाराष्ट्राच्या इतिहासात विविध घटनांसाठी स्मरणीय आहे. खालीलप्रमाणे काही महत्त्वाच्या घटना आणि व्यक्तींची माहिती दिली आहे:
भारताच्या इतिहासातील घटना:
- १९२४: महात्मा गांधींनी २१ जानेवारी १९२४ रोजी ५ वर्षांच्या तुरुंगवासानंतर सुटका मिळवली.त्यांनी ब्रिटिश सरकारविरुद्ध असहकार आंदोलनाचे नेतृत्व केले होते.
- १९७२: मणिपूर, मेघालय आणि त्रिपुरा या तीन राज्यांना २१ जानेवारी १९७२ रोजी स्वतंत्र राज्याचा दर्जा मिळाला.या घटनेमुळे ईशान्य भारतातील राज्यांची संख्या वाढली आणि त्यांच्या विकासाला चालना मिळाली.
- १९९६: भारताने २१ जानेवारी १९९६ रोजी ‘इन्सॅट-२सी’ हा उपग्रह यशस्वीपणे अंतराळात प्रक्षेपित केला.हा उपग्रह दूरसंचार, प्रसारण आणि हवामान अंदाजासाठी महत्त्वाचा ठरला.
महाराष्ट्राच्या इतिहासातील घटना:
- १९२७: २१ जानेवारी १९२७ रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी महाड येथील चवदार तळ्यावर अस्पृश्यता विरोधात सत्याग्रहाचे आयोजन केले.या घटनेने सामाजिक समता चळवळीला बळकटी दिली.
- १९९४: २१ जानेवारी १९९४ रोजी महाराष्ट्रातील लातूर जिल्ह्यात भूकंप झाला, ज्यामुळे अनेक जीवितहानी आणि मालमत्तेचे नुकसान झाले.या आपत्तीने राज्यातील आपत्ती व्यवस्थापनाच्या गरजेवर प्रकाश टाकला.
जन्मदिवस:
- १९२२: सुकुमार सेन, भारताचे पहिले मुख्य निवडणूक आयुक्त, यांचा जन्म २१ जानेवारी १९२२ रोजी झाला.त्यांनी १९५२ च्या पहिल्या सार्वत्रिक निवडणुकीचे यशस्वी आयोजन केले.
- १९५३: पद्मश्री पुरस्कार विजेते आणि प्रसिद्ध शास्त्रीय गायक पं. उल्हास कशाळकर यांचा जन्म २१ जानेवारी १९५३ रोजी झाला.त्यांनी हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे.
पुण्यतिथी:
- १९२४: प्रसिद्ध समाजसुधारक आणि शिक्षणतज्ज्ञ महादेव गोविंद रानडे यांचे निधन २१ जानेवारी १९२४ रोजी झाले. त्यांनी सामाजिक सुधारणांसाठी आणि शिक्षण प्रसारासाठी मोठे कार्य केले.
- १९८८: प्रसिद्ध मराठी साहित्यिक आणि कवी वसंत बापट यांचे निधन २१ जानेवारी १९८८ रोजी झाले. त्यांनी मराठी साहित्याला समृद्ध करण्यासाठी अनेक काव्यसंग्रह आणि लेखन केले.
इतर महत्त्वाच्या घटना:
- १९७५: २१ जानेवारी १९७५ रोजी मुंबई उच्च न्यायालयाने ‘बँडिट क्वीन’ या चित्रपटाच्या प्रदर्शनावर बंदी घातली होती. या निर्णयामुळे अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आणि सेन्सॉरशिपबाबत चर्चा झाली.
- २००८: २१ जानेवारी २००८ रोजी पुण्यात ‘पुणे मेट्रो’ प्रकल्पाची घोषणा करण्यात आली, ज्यामुळे शहरातील सार्वजनिक परिवहन व्यवस्थेत सुधारणा होण्याची अपेक्षा होती.
स्मरणीय घटना:
- १९६५: २१ जानेवारी १९६५ रोजी भारत सरकारने हिंदीला राष्ट्रभाषा म्हणून स्वीकारण्याचा निर्णय घेतला, ज्यामुळे देशभरात भाषिक एकात्मता वाढली.
- १९९९: २१ जानेवारी १९९९ रोजी पश्चिम बंगालमधील मिदनापूर जिल्ह्यातील ग्रामिण भागात ‘ऑपरेशन ग्रीनहंट’ ची सुरुवात झाली, ज्यामुळे नक्षलवादी चळवळीवर नियंत्रण मिळवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला.
सांस्कृतिक घटना:
- १९८९: २१ जानेवारी १९८९ रोजी प्रसिद्ध मराठी नाटककार विजय तेंडुलकर यांच्या ‘घाशीराम कोतवाल’ या नाटकाचे ५००वे प्रयोग पुण्यात सादर करण्यात आले, ज्यामुळे मराठी रंगभूमीला नवा आयाम मिळाला.
- १९९५: २१ जानेवारी १९९५ रोजी लता मंगेशकर यांना ‘दादासाहेब फाळके पुरस्कार’ प्रदान करण्यात आला, ज्यामुळे त्यांच्या संगीत क्षेत्रातील योगदानाची दखल घेण्यात आली.
क्रीडा घटना:
- १९८२: २१ जानेवारी १९८२ रोजी भारताच्या क्रिकेट संघाने इंग्लंडविरुद्ध एकदिवसीय सामन्यात विजय मिळवला, ज्यामुळे भारतीय क्रिकेटच्या इतिहासात एक महत्त्वाचा क्षण नोंदवला गेला.
- २००३: २१ जानेवारी २००३ रोजी सायना नेहवाल हिने आंतरराष्ट्रीय बॅडमिंटन स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकून भारताचे नाव उज्ज्वल केले.
शैक्षणिक घटना:
- १९५०: २१ जानेवारी १९५० रोजी पुण्यात ‘राष्ट्रीय रासायनिक प्रयोगशाळा’ (NCL) ची स्थापना करण्यात आली, ज्यामुळे भारतातील वैज्ञानिक संशोधनाला चालना मिळाली.
- १९७४: २१ जानेवारी १९७४ रोजी मुंबई विद्यापीठाने ‘मराठी भाषा आणि साहित्य’ या विषयात पदव्युत्तर अभ्यासक्रमाची सुरुवात केली, ज्यामुळे मराठी भाषेच्या अध्ययनाला प्रोत्साहन मिळ